Wat is lymfoedeem?

Lymfoedeem is een ongewone ophoping van eiwitten en vocht in de lichaamsweefsels. Het lymfstelsel zorgt voor de afvoer van overtollig vloeistof en de afweer tegen infecties. Wanneer het lymfestelsel wordt onderbroken bijvoorbeeld door een okselkliertoilet of als het beschadigd raakt na een trauma of operatie kan er lymfoedeem ontstaan. Dit veroorzaakt een zwaar, vermoeid soms pijnlijk en gespannen gevoel in het betrokken ledemaat. Ook is het risico op het krijgen van huidafwijkingen en infecties verhoogd.

Behandeling bij oedeem

De behandeling bij oedeemfysiotherapie wordt ook wel Complete Decongestive Therapy (CDT) genoemd. In onze praktijk wordt de therapie toegepast volgens de Australische methode (Casley-Smith). In tegenstelling tot andere methodes starten wij met het activeren van het diepere lymfesysteem, gevolgd door het legen van het aangedane gebied via dit diepe systeem. Dit zorgt voor een complete activering van het lymfestelsel.

De behandeling bestaat uit:

• Manuele lymfedrainage
• Compressietherapie (zwachtelen/bandageren, TEK)
• Oefentherapie
• Huidzorg
• Zelfmanagement
• Leefstijl adviezen

Tijdens de initiële behandelfase (3-4 weken) word er 3 tot 5 keer per week behandeld om een zo groot mogelijke reductie van het oedeem te behalen. Wanneer het oedeem zicht heeft gestabiliseerd worden er therapeutische elastische kousen (TEK) aangemeten om de behaalde resultaten te behouden. Daarna zal er minder frequent worden behandeld en vooral gestuurd worden op zelfmanagement (zelfmanagementfase).

Wanneer kom je in aanmerking voor oedeemfysiotherapie?

Personen met primair en secundair lymfoedeem
Diegene met lymfoedeem, of dit nu een primair of een secundair lymfoedeem is, hebben baat bij deze behandeling.
Voor diegene die nog maar net behandelingen voor kanker hebben ondergaan en nog een restant post-operatief oedeem hebben, kan middels manuele lymfdrainage de afvoer hiervan bevorderd worden.

Personen met lipoedeem
Ook bij personen met lipoedeem geldt hetzelfde behandelprotocol: huidverzorging, manuele lymfdrainage, compressie en het doen van oefeningen. Echter benen kunnen bij aanraken en druk erg pijnlijk zijn. Het protocol wordt in dat geval dan ook aangepast. Gelukkig verdwijnt deze overgevoeligheid van het weefsel meestal na enkele behandelingen met manuele lymfdrainage en kan men beter druk (van therapeutische elastische kousen) verdragen. Zo wordt er samen met u gewerkt aan een behandelplan op maat wat zich er op richt uw kwaliteit van leven te verbeteren. Ook bij lipoedeem zullen behandelingen eerst frequent zijn, wat later afgebouwd wordt totdat men zichzelf weer kan redden middels zelfmanagement.

Personen met veneus oedeem
Diegene met een verminderde circulatie hebben ook baat bij CFO-behandelingen. Omdat er in principe niets mis is met het lymfesysteem, richten de behandelingen zich meer op het dragen van compressie, huidverzorging en het doen van oefeningen. Maar vaak is er een ‘overvulling’ van het lymfsysteem doordat het ‘lui’ is geworden. Manuele lymfdrainage kan dan helpen om de samentrekkingskracht van de spiertjes in de lymfvatwand te stimuleren.
Personen met gegeneraliseerd oedeem
Sommige personen hebben last van oedeem dat meer algemeen, op meerdere plaatsen in het lichaam voorkomt, zoals bij het pre-menstrueel syndroom of bij personen met de ziekte van Celiac. Manuele lymfdrainage kan dan symptomen verlichten en een optimale afvloedfunctie van het lymfsysteem helpen bewerkstelligen. Daarnaast kan het dragen van TEK raadzaam zijn bij blijvend oedeem in de benen.

Personen met post-operatief oedeem
Vaak kan er na een operatie nog lang zwelling zijn rondom het litteken of in een groter gebied. Berucht hierbij zijn knie operaties waarbij een nieuwe knie wordt ingebracht, een nieuwe heup of na plastische chirurgie. Ook bij operaties waar lymfknopen worden weggehaald, kan er nog lang een zwelling blijven. Met name manuele lymfdrainage kan dan helpen deze zwelling te verminderen. Manuele lymfdrainage ondersteunt het lichaam ook bij de afvoer van wondvocht. Afhankelijk van de situatie kan er geadviseerd worden een TEK te dragen of wordt er lymftaping toegepast.

Vergoeding
Oedeemtherapie wordt na twintig behandelingen vergoed vanuit de basisverzekering. Voor de eerste twintig behandelingen kan men zich aanvullend verzekeren.
Veel verzekeringen juichen preventieve initiatieven toe en kunnen in dat kader de cursus Blijf lymfoedeem de baas geheel of gedeeltelijk vergoeden. Informeer hierover bij je zorgverzekeraar. Daarnaast kunnen donateurs van het Nederlands Lymfoedeem Netwerk (NLNet) de eigen bijdrage van 25 euro terug krijgen.

Informatie
Voor meer informatie over lymfoedeem en lipoedeem, klik op de site van het NLNet: http://www.lymfoedeem.nl
Hier kan men achter de knop MEDIA ook informatie vinden over boeken die op dit gebied zijn verschenen en zijn er filmpjes te zien op het gebied van lymfoedeem en lipoedeem.